We zijn weer terug met een heerlijk luchtig onderwerp, namelijk: hoe populisme, fascisme en social media het debat vervormen. Het kan toch niet zo zijn wanneer je op een verjaardag zit, je oom je waarschuwt over “woke” en een ander noemt hem een domme ezel. Voordat je het weet is de appeltaart koud en het gesprek verhit.
Welkom in het tijdperk van politieke framing, waar populisme en fascisme door elkaar worden gehaald alsof het dropjes zijn in een snoeppot en pas en te onpas worden gebruikt. Vooral door elkaar heen als je er meer dan twee mag pakken. Wat nou de echte smaakbepaler is lees je in “hoe populisme, fascisme en social media het debat vervormen”.
Populisme en fascisme, wat betekent het eigenlijk?
Laten we eerst beginnen met de definities. Deze termen worden steeds meer door elkaar gehaald. Maar wat betekenen ze nou echt:
“Populisme is een politieke stijl waarbij het volk tegenover de elite wordt gezet, vaak met simplistische retoriek. Fascisme daarentegen is een autoritaire ideologie die democratie afwijst en streeft naar onderdrukking van oppositie en absolute macht.” Aldus het AD.
Populisme, de retoriek van “het volk”
Populisme is dus geen ideologie, maar een politieke stijl. Het draait om het idee dat de samenleving bestaat uit “het volk” tegenover “een corrupte elite”. Denk aan uitspraken als:
“Zij krijgen een huis, terwijl jij op de wachtlijst staat.”
“De mensen in dit land zijn het zat.”
Populisten gebruiken vaak simplistische oplossingen voor complexe problemen, en spreken in wij-zij-tegenstellingen. Volgens politicoloog Matthijs Rooduijn is populisme “een manier van politiek bedrijven die appelleert aan het gevoel van onrechtvaardigheid”.
Populisme komt dus in alle smaken: links, rechts en alles daartussen. Het is als een politieke sambal: het maakt alles pittiger, maar niet per se duidelijker. Daar is dan ook het principe: Als je een hij-zij cultuur handhaaft, dan is iedereen dus een populist. Een stijl die we hebben overgenomen van de Amerikaanse politiek, waarin een twee-partijen stelsel eigenlijk stiekem de basis is voor populisme.
De ideologie: het fascisme
Fascisme daarentegen is een autoritaire en vooral antidemocratische ideologie. Denk aan Mussolini, Hitler en Franco niet bepaald types die je op een buurt barbecue uitnodigt. Fascisme kenmerkt zich door één sterke leider, nationalistisch en vooral vijandig denkwijze, onderdrukking van de oppositie en verheerlijking van geweld om macht uit te oefenen.
Daarnaast kan fascime ook een methode zijn om angst, rancune of juist charismatisch leiderschap om een democratie te ondermijnen. Dus nee, iemand die voor een sterk Nederland pleit is niet automatisch een fascist. Net zoals iemand die kritiek heeft op beleid geen NSB’er is. Die vergelijking is historisch misplaatst en retorisch gevaarlijk.
Social media: dé polarisatiemachine
En dan is er nog social media. NOS maakte onlangs een video over hoe social media platforms het debat verscherpen. Algoritmes belonen extremen, nuance verdwijnt in de krochten van de commentsectie en iedereen wordt expert in 280 tekens. Lees voor de grap maar eens de instagramcomments van “burner accounts” op een politiek getinte post.
Er wordt zelfs gesproken over “het jaar van de polarisatie”, waarin wederzijds begrip steeds zeldzamer wordt. Likes zijn de nieuwe stembriefjes, en wie het hardst roept, krijgt het podium. Daarnaast draaien de algoritmes bij aan de verplintering. Of je bent het een of je bent het ander. Er tussenin mag niet meer. Als jij alleen maar met mensen omgaat die postzegels verzamelen ga je dat vanzelf ook leuk vinden, maar tenslotte is het eigenlijk een saaie hobby. Hoe meer je omringt wordt met deze mensen, hoe leuker je het eigenlijk ook gaat vinden. Zo werk het algoritme dus ook.
Hoe binden we alles aan elkaar?
Maar er is hoop. Je kunt van je land houden zonder blind te volgen. Je kunt kritiek hebben zonder verrader te zijn. Natuurlijk mag je kritisch zijn op de staat, dat is waar Nederland voor staat, maar uiteindelijk moeten we samen de problemen oplossen en dat doen we met 18 miljoen mensen tegelijkertijd. Laten we ons niet afleiden door wie het beste elkaar kan uitschelden tijdens een debat, maar op degene die daadwerkelijk met een oplossing komt. Laten we termen zoals populisme en fascisme niet ons social media regeren. Maar kijk in je hart naar dit land. Zie de vlag aan met trots en niet met schaamte. Hij is degene die ons verbinden zou.
Laat een reactie achter!
Heb je nou nog meer ideeën over dit onderwerp of denk je ergens totaal anders over? Ben je geïnteresseerd in meer diepgang in een bepaalde onderwerp of herken jij je wellicht in een van onze blogposts, klik op de link! Hier vind je een overzicht van blogs. Voor eventuele suggesties en feedback, zie de communicatie tab hieronder!